Từ lâu hoa sen đã được xem là loài hoa đặc trưng của con người Việt Nam. Hoa sen gắn liền với nền văn hóa dân tộc Việt từ những thuở sơ khai. Sen xuất hiện trong những biểu tượng, tranh ảnh và cả đời sống sinh hoạt của chúng ta. Thế nhưng, có những sự thật về loài hoa thân thuộc này mà có thể bạn chưa từng biết đến đấy! Hôm nay, hãy cùng Đất Sen Hồng tìm hiểu những sự thật thú vị về hoa sen nhé!
Không phải tự dưng mà hoa sen được người người nhà nhà xem là “quốc hoa nước Việt”. Hoa sen với đặc điểm tự nhiên vươn mình tỏa sắc trong bùn, tượng trưng cho cốt cách cần cù, chăm chỉ của người Việt. Nét đẹp tinh khiết đầy dịu dàng của sen lại thể hiện cho hình ảnh xinh đẹp dịu hiền của người con gái Việt. Đó chắc hẳn là những điều bạn đã nằm lòng về hoa sen từ tấm bé. Vậy thì bạn sẽ rất thiếu sót nếu chưa biết đến những sự thật thú vị sau đây về hoa sen đó.
1. Tên khoa học là Nelumbo nucifera
Hoa sen, bông sen hay Sen là tên gọi thân thuộc mà người Việt hay dùng để nhắc đến loài hoa thuần khiết này. Nhưng tên gọi đầy đủ và chính xác nhất của hoa sen chính là Nelumbo nucifera. Đây là tên khoa học được các chuyên gia đặt tên cho hoa sen và được dùng để phân biệt với những loài sinh vật học khác. Nếu so sánh với con người thì đây là tên khai sinh trên giấy của “nàng sen” đó.
Bên cạnh đó, Sen còn có tên tiếng Anh là Lotus, cái tên khá thông thuộc khi được nhiều thương hiệu nổi tiếng sử dụng với biểu tượng hoa sen. Mặc khác, hoa sen còn có tên Hán Việt là “Liên hoa” hay “Hà hoa”. Ở mỗi địa phương, mỗi khu vực thì Sen có tên gọi khác nhau, nhưng chung quy thì vẫn là “nàng sen” yêu kiều được người người thương mến.
2. Nguồn gốc từ Ai Cập cổ
Ngày nay hoa sen xuất hiện nhiều ở khu vực Châu Á và trở thành biểu tượng đặc trưng của các nước nơi đây. Thế nhưng, ít có ai biết rằng hoa sen thực chất có nguồn gốc từ xứ sở nóng bức của Kim Tử Tháp – Ai Cập. Theo nghiên cứu và sử sách ghi lại rằng, hoa sen lần đầu tiên được tìm thấy ở khu vực ven bờ sông Nin của Ai Cập cổ đại.
Hoa sen từ đó được mang đến khu vực châu Âu và châu Á ngày nay. Có một sự thật thú vị nữa về nguồn gốc này của hoa sen đó chính là ngày nay hoa sen dường như “tuyệt chủng” tại chính quê hương của mình. Bạn sẽ rất khó tìm thấy hoa sen ở Ai Cập trong thời điểm hiện tại đấy trừ những tranh ảnh hay điêu khắc cổ.
3. Được tôn sùng trong nhiều nền tôn giáo
Xuất phát từ Ai Cập cổ đại – nơi có nền văn minh về tôn giáo nổi tiếng. Dễ hiểu khi hoa sen được tôn sùng là một loài hoa linh thiên trong nhiều nền tôn giáo khác nhau. Từ xa xưa, người Ai Cập cổ đại đã sùng kính và sử dụng hoa sen trong các nghi lễ tế thần linh.
Ngày nay, cũng sẽ dễ bắt gặp hoa Sen trong các tôn giáo hiện đại, đặc biệt là Phật giáo. Sen trong Phật giáo gắn liền với hình ảnh của các vị thần Phật và nhà tu hành. Tại Việt Nam, có thể nhìn thấy những đài sen, ao sen, điêu khắc hoa sen trong bất cứ nơi chùa chiền nào.
4. Tượng trưng cho người quân tử
Bạn biết rằng hoa sen tượng trưng cho sự yêu kiều, đẹp đẽ của người con gái Việt. Thế có mấy ai biết được một biểu trưng thú vị về hoa sen là sen cũng tượng trưng cho một đấng anh hùng, quân tử.
Bởi vì Sen mọc và lớn lên giữa đầm bùn lầy nhưng lại không hề bị ô quê. Dù dưới chân là bùn lầy tăm tối nhưng khi vươn mình lên trên mặt nước, sen vẫn kiêu hãnh tỏa sắc tinh khôi. Đây là hình ảnh tượng trưng cho đấng quân tử vượt qua những dục vọng, tham lam của xã hội để toát lên khí chất tốt đẹp.
5. Chưa chính thức công nhận là quốc hoa
Bấy lâu nay, chúng ta hay gọi hoa sen là “Quốc hoa nước Việt”. Về nguồn gốc cái tên này thì chắc hẳn ai cũng nhớ về cuộc bình chọn quốc hoa năm nào do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Việt Nam tổ chức. Trong “cuộc chiến” Bắc – Nam giữa Đào và Mai, Sen được nhà nhà người người ưng thuận nhất. Bởi bất cứ nơi nào trên nước Việt thì sen vẫn tươi đẹp và tỏa sắc hương. Vậy là Sen đã chiến thắng cuộc đua là “Quốc hoa nước Việt” năm đó.
Thể nhưng, ít ai biết được, sau cuộc bình chọn đó thì Sen cũng chỉ hữu danh vô thực bởi chưa có giấy tờ công nhận “Quốc hoa” cho Sen hết. Duy chỉ có người Việt yêu Sen công nhận.
6. Tất cả bộ phận của sen đều có công dụng sức khỏe
Từ lâu, các món ăn được làm từ hoa sen đều rất quen thuộc với người Việt Nam ta. Từ các món hạt sen, củ sen, ngó sen, tim sen, lá sen, rễ sen… đều là những món ăn ngon khó chối từ. Nhưng chắc nhiều người vẫn chưa biết, Sen từ đầu đến đuôi đều có thể làm thực phẩm ngon và mang đến giá trị sức khỏe cực kỳ cao.
Đầu tiên phải kể đến công dụng điều hòa khí huyết, giúp ngủ ngon và ổn định tim mạch từ tim sen. Bạn có thể sử dụng trà tim sen để hỗ trợ ổn định cơ thể với các dấu hiệu mệt mỏi, mất ngủ thường xuyên. Bên cạnh đó, thì sen còn giúp trị các bệnh như ung thư, gan nhiễm mỡ, tiểu đường, tiêu hóa,… Về làm đẹp, sen còn giúp chị em giảm mụn, kháng viêm, giảm cholesterol, làm chậm quá trình lão hóa.
7. Hạt giống nảy mầm sau 1000 năm
Không chỉ trưởng thành mới có nghị lực vươn lên mà Sen đã mạnh mẽ từ khi còn là hạt giống bé nhỏ. Vào năm 2015, các nhà khảo cổ đã khai quật được hạt giống hoa sen tại Sơn Đông (Trung Quốc). Điều đáng nói là hạt giống này đã có tuổi đời hơn 1000 năm từ thời nhà Tống.
Sau đó, các nhà khoa học đã thực hiện phân tách tim sen và nhận thấy bên trong vẫn còn tươi xanh, dấu hiệu của sự sống. Họ tiến hành gieo hạt, ươm trồng. Cuối cùng, hạt giống đã nảy mầm và trở thành một đóa sen tràn đầy sức sống sau thời gian hơn 1000 năm.
8. Bài thơ đầy đủ “Tháp Mười đẹp nhất bông sen – Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ”
Đây chắc hẳn là câu thơ mà bất cứ đứa trẻ con nào cũng biết. Những câu thơ về hoa sen, về vị lãnh tụ vĩ đại của nước Việt là bài học mở lòng cho những người con nước Việt Nam ta. Nhưng, liệu mấy ai biết đến nguồn gốc và bài thơ đầy đủ của nó.
Vào thời gian năm 1946, khi đất nước chia 2 nửa độc lập và thuộc địa, nỗi lòng của Bác bấy giờ luôn hướng về miền Nam, nơi còn khổ vì chiến tranh. Khi ấy nhà thơ Bảo Định Giang đang công tác tại vùng Đồng Tháp Mười, ông được phân công để sáng tác những bài thơ về cụ Hồ để bà con trong Nam được hiểu thêm về Bác. Vậy là bài thơ được ra đời vào một buổi sáng sớm trên cánh đồng sen Tháp Mười.
“Tháp Mười đẹp nhứt bông sen
Việt Nam đẹp nhứt có tên Cụ Hồ
Bông sen dành để lễ chùa
Cụ Hồ mãi mãi tôn thờ trong tâm”
(Nguyên gốc thơ: Bảo Định Giang)
9. Tây Nam Bộ là nơi có diện tích trồng sen lớn nhất cả nước
Trải dài khắp mọi miền đất nước, có thể nói, hoa sen có mặt ở bất cứ đâu trên nước Việt. Bạn sẽ dễ dàng bắt gặp hình ảnh của hồ sen, sản phẩm từ sen, tranh ảnh điêu khắc hoa sen. Hay những địa điểm du lịch nổi tiếng như Sen Tây Hồ, Sen xứ Huế, Sen Bàu Trắng, Sen Tam Đa,… và nổi tiếng nhất thì phải kể đến Sen Tháp Mười.
Không phải đơn giản mà Sen Tháp Mười nói riêng và sen Tây Nam Bộ nổi tiếng như thế. Có thể nói, nơi đây chính là khu vực trồng sen lớn nhất cả nước. Không chỉ riêng Đồng Tháp và ở các tỉnh miền Tây khác như Long An, Cần Thơ, Kiên Giang, An Giang,.. đều có khu vực trồng sen. Tổng khu vực trồng sen của khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long tính đến hiện nay là hơn 5000ha.
10. Sen có bộ sticker “bé Sen” đáng yêu trên Zalo
Zalo – trang mạng xã hội thuần Việt phổ biến nhất hiện nay. Bạn có đang hoặc từng sử dụng Zalo không, nếu có thì chắc hẳn bạn sẽ biết đến bộ biểu tượng cảm xúc mang tên “Bé Sen”. Sticker – hay biểu tượng hình ảnh được sử dụng nhiều trong tin nhắn, tương tác. Bộ Sticker “Bé Sen” mang một hình ảnh đáng yêu hoàn toàn thuần Việt đã có mặt trên Zalo từ năm 2017.
Đây là hoạt động trong dự án phát triển của tỉnh Đồng Tháp – nơi nổi tiếng với biểu tượng hoa sen. Bé Sen từ lâu đã quen thuộc với người dân thủ phủ đất sen hồng, với mong muốn quảng bá hình ảnh và lan truyền tình yêu với loài hoa cho tất cả người Việt. Bộ sticker được ra mắt và được người Việt vô cùng yêu thích bởi sự gần gũi, đáng yêu lại mang đậm văn hóa dân tộc.
Vậy là cuối cùng, chúng ta cũng đã khám phá hết tất tần tật 10 sự thật thú vị về hoa sen rồi nhỉ? Toàn là những kiến thức bổ ích về loài hoa thuần khiết này. Bây giờ thì tha hồ tự tin mà khoe với bạn bè quốc tế về “nàng Sen Việt Nam” rồi nhỉ?
Và hãy nhớ theo dõi chuyên mục Đời sống của Đất Sen Hồng để cập nhật thêm nhiều nhiều thông tin bổ ích mới nhất về hoa sen, bạn nhé!